เขย่าสมรภูมิอีคอมเมิร์ซไทย บทพิสูจน์ผู้แข็งแกร่งจึงอยู่รอด

แม้ธุรกิจอีคอมเมิร์ซจะเติบโตอย่างรวดเร็วในช่วงสองสามปีที่ผ่านมา จากการแพร่หลายของอินเทอร์เน็ตและจำนวนอุปกรณ์มือถือที่เพิ่มจำนวนขึ้นทำให้มีฐานผู้ใช้อินเทอร์เน็ตผ่านโมบายเพิ่มขึ้น เพื่อจำนวนลูกค้าที่จะช้อปปิ้งออนไลน์

กระนั้น ตลาดนี้มีการแข่งขันสูง ทำให้ใช้งบประมาณการตลาดและการอุดหนุนราคาสินค้า เพื่อสร้างทราฟฟิกผู้ใช้งานในเว็บ ส่งผลให้ผู้ประกอบการธุรกิจอีคอมเมิร์ซรายหลักๆ ต้องประสบภาวะขาดทุน และต้องระดมทุนเพื่อหาเงินทุนมาขยายกิจการอย่างต่อเนื่อง

การปิดตำนานกิจการเดลลีดีลเวบไซต์ที่ใหญ่ที่สุดในไทย Ensogo หลังก่อตั้งมาหกปี  และยุติการให้บริการในทุกประเทศในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้และฮ่อกง  การขายหุ้นของ Rakuten ยักษ์อินเทอร์เน็ตจากญีปุ่นจำนวน 67% ในบริษัท Tarad.com ที่ซื้อกิจการมาตั้งแต่ปี 2009 พร้อมปิดธุรกิจในสิงคโปร์ มาเลเซีย และอินโดนีเซีย ล้วนสะท้อนให้เห็นถึงการแข่งขันที่รุนแรง และสงครามการถล่มราคาคงจะต้องหมดไปและการปรับเปลี่ยนเข้าสู่รุปแบบธุรกิจที่ต้องทำรายได้อย่างยั่งยืน

นอกจากนั้น ช่วงหกเดือนแรกยังเกิดการเข้าซื้อกิจการ Lazada ยักษ์ใหญ่อี-คอมเมิร์ซที่ก่อตั้งโดย Rocket Internet ที่ได้ขายกิจการให้กับอาลีบาบา ยักษ์ใหญ่จากประเทศจีนด้วยมูลค่ากว่าพันล้านดอลล่าร์สหรัฐ  กลุ่มบริษัทเซ็นทรัล ที่เข้าซื้อกิจการ Zalora เวบแฟชั่นชั้นนำในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เฉพาะส่วนของประเทศไทยและเวียดนาม โดย Zalora มีบริษัทอินเทอร์เน็ตสัญชาติเยอรมัน Rocket Internet เป็นผู้ก่อตั้งธุรกิจเดียวกับ Lazada

Ensogo ซึ่งจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์ออสเตรเลีย ที่เปลี่ยนชื่อมาจาก iBuy Group เดลลี่ดีลยักษ์ใหญ่เอเชียตะวันออกเฉียงใต้และฮ่อกง มีธุรกิจในไทย สิงคโปร์ มาเลเซีย ฟิลลิปินส์ อินโดนีเซีย ด้วยสมาชิกกว่า 7.8 ล้านราย ยืนยันการหยุดให้เงินสนับสนุนธุรกิจในแต่ละประเทศ เพื่อรอโอกาสการลงทุนใหม่

Ensogo ในไทยนั้น เปิดกิจการมาตั้งแต่ปี 2010 ด้วยทุนเริ่มต้นเพียงสองแสนดอลล่าร์สหรัฐ โดยพี่น้องตระกูล ศรีวรกุล ที่สามารถขยายธุรกิจแฟลชเซลไปในสามประเทศ คือ ไทย ฟิลลิปินส์และอินโดนีเซีย และขายกิจการให้กับ LivingSocial จากสหรัฐด้วยมูลค่า สองล้านดอลล่าร์สหรัฐในปี 2011

หลังจากนั้นสามปี LivingSocial ขายกิจการไปให้กับ iBuy เพื่อยุติการขยายธุรกิจในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และกลับไปมุ่งเน้นตลาดสหรัฐเช่นเดิม และล่าสุด iBuy หรือเอ็นโซโก้ในชื่อใหม่ ก็ต้องยุติกิจการจนกว่าจะได้การลงทุนใหม่ โดยพนักงานจะทยอยแจ้งรายละเอียดให้กับลูกค้า ทั้งนี้เอ็นโซโก้ยังไม่มีรายละเอียดแนวทางดำเนินการกับร้านค้าและลูกค้าที่ซื้อดีลไปแล้ว และปัจจุบันพนักงานในไทยมีจำนวนกว่าร้อยคน

ก่อนหน้าที่จะประกาศยุติกิจการ 21 มิถุนายน หุ้นเอ็นโซโก้ถูกแขวนในตลาดหลักทรัพย์ออสเตรเลีย และช่วงเดือนเมษายน บริษัทประกาศลดพนักงานลงกึ่งหนึ่งเหลือ 300 คนเพื่อลดภาระการขาดทุน

นายภาวุธ พงษ์วิทยภานุ นายกสมาคมผู้ประกอบการพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์ไทย มองว่า เอ็นโซโก พยายามปรับเปลี่ยนธุรกิจสู่อีมาร์เก็ตเพลสช้าเกินไป เนื่องจากมีลาซาด้ายักษ์ใหญ่อยู่ในตลาดแล้วและเมื่ออาลีบาบา ประกาศซื้อกิจการลาซาด้า ยิ่งทำให้นักลงทุนลดความสนใจที่จะเพิ่มการลงทุนต่อ

ธุรกิจเดลลี่ดีล เฟื่องฟูในช่วงห้าหกปีทีแล้วจากบิสิเนสโมเดลรูปแบบใหม่ลูกค้าได้สินค้าบริการราคาประหยัด แต่ลูกค้าที่มาซื้อดีลหวังเพียงได้สินค้าราคาถูกและมักจะไม่เกิดการซื้อซ้ำกับสินค้าและบริการนั้นๆ ทำให้จำนวนผู้ให้บริการเดลลี่ดีล ที่เคยมีสูงถึงห้าสิบรายเหลือไม่ถึงห้าราย รวมถึง Groupon จากอเมริกาก็ต้องถอยทัพออกจากประเทศไทย

นายภาวุธ กล่าวต่อว่าอีคอมเมิร์ซไทย กำลังถึงช่วงทีจะเกิดการคอนโซลิเดท ผู้เล่นรายเก่าจะหายไปจากตลาดหากรูปแบบธุรกิจไม่สามารถสร้างรายได้อย่างยั่งยืนและมีเงินทุนที่แข็งแกร่งพอเพียง

“การถล่มราคาเพื่อดึงดูดลูกค้าให้เข้ามาใช้บริการ อาจไม่ใช่ทางออก โดยเฉพาะยักษ์ใหญ่อย่างอาลีบาบาได้เข้ามาในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้”