9 นิสัยของ Startup ที่ประสบความสำเร็จ (ไม่เคยมีใครบอก) : ดร.พยัต วุฒิรงค์
หลังจากที่เขียนเรื่อง Startup และการประสบความสำเร็จของธุรกิจต่างๆ ส่วนใหญ่เป็นธุรกิจในต่างประเทศไม่ว่าจะเป็นจีน เกาหลี ญี่ปุ่น อเมริกา ยุโรป มีหลายคนถามมาว่า แล้วคนไทยล่ะ สามารถประสบความสำเร็จได้หรือไม่ ผมขอตอบว่า คนไทยเก่งๆ มีมากครับ แต่คนไทยเก่งๆ ที่ประสบความสำเร็จในระดับโลกมีไม่มากนัก และนี่คือนิสัย 9 อย่างที่แตกต่างหรือกล่องดำของ Startup ที่ประสบความสำเร็จรวบรวมมาจากคนที่กล้าที่จะประสบความสำเร็จ
- ทำในสิ่งที่รัก รักในสิ่งที่ทำ
Startup ที่ประสบความสำเร็จจะมุ่งมั่นในการทำสิ่งที่เค้ารักเสมอ ความรักในสิ่งที่ทำเกิดจากพลังขับเคลื่อน (Passion) และแรงบันดาลใจ (Inspiration) ที่ผสมผสานกันอย่างลงตัว
ครั้งหนึ่ง Steve Jobs ผู้ร่วมก่อตั้งบริษัทแอปเปิ้ล เคยบอกว่า “หนทางเดียวที่จะทำงานที่ยิ่งใหญ่ให้สำเร็จคือการรักในสิ่งที่คุณทำอยู่”
บางคนทำ Startup เพราะอยากหาอะไรทำฆ่าเวลา ไม่อยากเป็นลูกจ้างใคร เห็นคนอื่นประสบความสำเร็จเลยอยากทำบ้าง ทำในสิ่งที่คนส่วนใหญ่ทำกัน โอกาสประสบความสำเร็จในกลุ่ม Startup มีน้อยกว่า 5% นั่นคือ 100 บริษัท ประสบความสำเร็จ 5 บริษัท แต่ถ้าจะให้สำเร็จในระดับประเทศหรืออาเซียนมีโอกาสน้อยกว่า 1% เท่านั้น
ก่อนที่คุณจะเริ่มทำ Startup หรือประกอบธุรกิจอะไรซักอย่าง ให้ตั้งสติ เลือกทำในสิ่งที่รักและรักในสิ่งที่ทำเสมอ เพราะเมื่อคุณถูกแรงกดดันหรือปัญหาที่รุมเร้าเข้ามา เงิน เวลา สุขภาพ พลังขับเคลื่อนอย่างแรงกล้าและแรงบันดาลใจที่มีจะทำให้คุณฝ่าฟันมันไปได้
- กระหายต่อการไปถึงเป้าหมาย
“ยิ่งคุณทำให้เป้าหมายชัดเจนมากเท่าไหร่ คุณจะสัมผัสความเป็นจริงและความสำเร็จในการทำธุรกิจได้มากเท่านั้น”
ผมมักจะถามคนที่มาคุยด้วยเสมอๆ ว่า เป้าหมายในชีวิตของคุณคืออะไร เป้าหมายในการตั้งธุรกิจคืออะไร
เมื่อเขาตอบ ผมจะถามต่อว่า แล้วคุณรู้สึกหรือยังว่าการไปถึงเป้าหมายนั้นเป็นยังงัย
ความเพ้อฝันกับความฝันเป็นคนละเรื่องกัน บางคนอยากมีเงินร้อยล้าน พันล้าน มีเป้าหมายชัดเจนมาก แต่มันเป็นได้แค่ความเพ้อฝัน
“ความกระหายต่อการไปถึงเป้าหมายไม่ใช่การมองเห็นว่าเป้าหมายของคุณคืออะไร แต่มันคือความรู้สึก!!! ที่คุณมีต่อสิ่งนั้นมากกว่า” พูดง่ายๆ หากคุณอยากเล่นเปียโนให้ได้ในระดับโลก เมื่อหลับตา คุณต้องรู้สึกถึงความปิติ ยินดี ความภาคภูมิใจ เสียงปรบมือที่ดังก้องฮอลล์ เมื่อนั้นคุณจะมีรอยยิ้มที่มุมปาก ความฮึกเหิมจะเกิดขึ้น ร่างกายจะร้อนผ่าว เหมือนพลังภายในตัวจะระเบิดออกมา นั่นคือความรู้สึกของการไปถึงเป้าหมาย
Startup หรือผู้ประกอบการที่ประสบความสำเร็จจะรู้สึกถึงการขึ้นไปอยู่จุดสูงสุดของภูเขา ไม่ใช่การปีนขึ้นไปให้ถึงจุดสูงสุด เมื่อคุณรู้สึกถึงการขึ้นไปอยู่จุดสูงสุดของภูเขาได้ คุณจะเห็นเส้นทางที่ทำให้คุณเป็นส่วนหนึ่งของความสำเร็จ และนั่นจะสร้างความกระหายต่อการไปถึงเป้าหมายหรือความสำเร็จนั้น
- คิดแตกต่าง ไม่ยอมตามใคร
Startup ที่ประสบความสำเร็จมักมีความเป็น “ขบถ” อยู่ในตัวเอง “ขบถ” ในที่นี่หมายถึง กล้าที่จะแย้ง กล้าที่จะเปลี่ยนโลก กล้าที่จะคิดไม่เหมือนใคร
ริชาร์ด แบรนด์สัน ผู้ประสบความสำเร็จจากการสร้างอาณาจักรเวอร์จิ้น (Virgin) ซึ่งมีทั้งสายการบิน สถานีวิทยุ สิ่งพิมพ์ เคยพูดไว้ว่า “ชีวิตนี้แสนสั้น ต้องแหกกฎ” คำพูดนี้ไม่ใช่แบรนด์สันคนเดียวที่พูด แต่ Startup ที่ประสบความสำเร็จส่วนใหญ่พูดในทำนองเดียวกันว่า “ถ้าคุณยอมเดินตามรอยเท้าคนอื่นบนผืนทราย คุณจะไม่มีวันสร้างรอยเท้าของตัวเองเลย”
Startup หรือผู้ประกอบการที่ประสบความสำเร็จส่วนใหญ่จะไม่ยอมเชื่อคนอื่นที่บอกว่าทำไม่ได้จนกว่าจะได้ลงมือทำ ถ้าคุณเชื่อคนอื่นที่บอกว่าทำไม่ได้ ไม่ควรทำ เพียงเพราะมันมีความเสี่ยง โอกาสในการลงมือทำและประสบความสำเร็จจะเป็นศูนย์ทันที
ถ้าคุณมีความคิดที่ดีกว่า คุณต้องแหกกฎ ไม่เช่นนั้นจะมีซักวันที่คุณพูดว่า “ชั้นว่าแล้ว… มันต้องเป็นแบบนี้” เพียงเพราะคุณไม่กล้าที่จะคิดต่างและลงมือทำด้วยมือของคุณเอง
- ลงมือทำ หาทุกช่องทางไปให้ถึงเป้าหมาย
Startup หรือผู้ประกอบการที่ประสบควาามสำเร็จมักจะบอกว่า “สิ่งที่คุณคิดจะกลายเป็นจริงเสมอ” นั่นคือ ความเชื่อ!!! ต่อตัวเอง ต่อสิ่งที่ตัวเองคิด เมื่อคุณเชื่อ สมองจะหลั่งสารที่ทำให้ร่างกายทำตาม
บางคนอาจบอกว่า ผมคิด แต่ร่างกายไม่สั่งให้ทำ มีข้อโต้แย้งในตัวเองอยู่เสมอ เมื่อคนอื่นแย้ง ก็รู้สึกชะงัก นั่นแสดงว่าคุณยังไม่เชื่อ!!! ในสิ่งที่จะลงมือทำ
คุณเคยขับรถหลงทางเพราะเชื่อว่าทางที่เลือกจะดีกว่าหรือเปล่า?
เมื่อไปถึงทางที่เลือก รถกลับติดมากกว่าเดิม
ถามว่า คุณรู้สึกอย่างไร ความรู้สึกแรก รู้สึกว่าตัวเองคิดผิด ความรู้สึกที่สอง รู้สึกสะใจที่อย่างน้อยก็มีโอกาสได้เลือก
คนส่วนใหญ่มีความรู้สึกแรก แต่คนที่ประสบความสำเร็จจะมีความรู้สึกที่สอง คือสะใจ!!! และเดินต่อไปโดยไม่รู้สึกผิด นั่นคือสิ่งที่ทำให้เค้ามีโอกาสมากกว่า เค้าไม่ได้เก่งกว่า แต่เค้าลงมือทำมากกว่า ผิดพลาดมากกว่า ไม่เสียเวลามานั่งเสียใจ เสียดายกับทางเลือกที่ผิด แค่นั้นเอง
ไม่มีใครบอกคุณหรอกครับว่า กว่าที่เค้าจะประสบความสำเร็จ ต้องเผชิญความกลัวที่จะเสียเงินขนาดไหน ต้องทนกับการทำงานทั้งวันทั้งคืนขนาดไหน ต้องทนกับความล้มเหลว โดนหลอก โดนต่อว่าขนาดไหน มันคือความจริงที่คุณต้องเจอถ้าต้องการประสบความสำเร็จ และนั่นคือสิ่งที่ Startup หรือผู้ประกอบการที่ประสบความสำเร็จล้วนผ่านพ้นมันมาได้แล้วทั้งนั้น
“ทุกสิ่งทุกอย่างที่คุณกำลังคิด คือจุดเริ่มต้นของการกลายร่างเป็นชีวิตจริงของคุณ” ให้คุณตะโกนบอกความคิดนั้นกับตัวเองดังๆ และพูดกับตัวเองเหมือนกับคุณกำลังพูดกับคนที่คุณรัก แล้วคุณจะประสบความสำเร็จ
บางครั้งคุณต้องรู้จักคุยกับตัวเองถึงเป้าหมายหรือความคิดที่มีอยู่ เหมือนกับการพูดกับเงาของตัวเอง ต่อสู้กับความกลัวภายในใจและก้าวข้ามมันให้ได้ ความสำเร็จจะเกิดขึ้นได้ก็ต่อเมื่อคุณเอาชนะด้านมืดหรือความกลัวในจิตใจ ยิ่งคุณลงมือทำบ่อยแค่ไหน โอกาสของความสำเร็จจะมากขึ้นเท่านั้น
- อยู่กับปัจจุบันและความเป็นจริง ไม่ใช่สิ่งเพ้อฝัน
การมีความฝันที่ยิ่งใหญ่เป็นสิ่งที่ดี แต่ความฝันที่ยิ่งใหญ่มักมาพร้อมกับความยากเย็นแสนเข็ญเสมอ Startup หรือผู้ประกอบการที่ประสบความสำเร็จมักจะเริ่มต้นที่การยอมรับว่าตัวเองอยู่ตรงไหน
ก้าวแรกมักเริ่มจากก้าวเล็กๆ สั้นๆ ในขณะที่ตามองที่เป้าหมายหรือความสำเร็จที่ต้องการอยู่ตลอดเวลา
การก้าวเล็กๆ สั้นๆ ในช่วงแรกจะทำให้ก้าวต่อไปของคุณมั่นคง ไม่หกล้มง่ายๆ หลายคนเห็น Startup ที่ยิ่งใหญ่ตอนที่เค้าประสบความสำเร็จแล้ว อยากเป็นแบบนั้นบ้าง อยากประสบความสำเร็จเร็วๆ จึงก้าวยาวๆ มองหาทางลัด แต่โลกธุรกิจไม่มีทางลัด คนที่ประสบความสำเร็จส่วนใหญ่เริ่มจากก้าวสั้นๆ เสมอ
ถ้าคุณคิดว่า คุณมีเงินและพร้อมจะลงทุนมากๆ เมื่อนั้นคุณได้ก้าวไปสู่จุดแห่งการล้มเหลวแล้ว เงินไม่ใช่จุดเริ่มต้นของความสำเร็จ และส่วนใหญ่คนที่คิดแบบนั้นมักจะไม่ประสบความสำเร็จ
เป้าหมายจะสำเร็จได้เมื่อคุณได้แบ่งเป้าหมายนั้นเป็นเป้าหมายย่อยๆ เหมือนหลักกิโลเมตร คุณไม่มีทางขับรถจากกรุงเทพไปสงขลาโดยไม่ผ่านจังหวัดชุมพรฉันใด ความสำเร็จก็ไม่สามารถก้าวกระโดดได้ฉันนั้น
กำหนดเป้าหมายรายวันรายเดือนของคุณ และถามตัวเองว่า อะไรบ้างที่คุณต้องทำ และถามต่อไปว่า สิ่งที่ทำมันจะทำให้คุณเข้าใกล้เป้าหมายหรือความสำเร็จที่ตั้งไว้หรือเปล่า นั่นคือวิธีการที่ทำให้คุณหายใจช้าลงๆ และละเอียดมากขึ้น เมื่อนั้นความล้มเหลวคือสิ่งที่คุณคาดการณ์ได้ในระดับหนึ่งแล้ว
- ไม่กลัวโง่ กล้าที่จะตั้งคำถาม ขอความช่วยเหลือคนอื่น
นิสัยหนึ่งของ Startup ที่ประสบความสำเร็จคือ คนเหล่านั้นไม่เคยกลัวว่าคนอื่นจะว่าเค้าโง่เลย เค้าไม่คิดว่าเค้าฉลาด เค้าเก่ง เค้าถูก เค้าจะถามๆๆๆ และกล้าที่จะขอความช่วยเหลือจากคนอื่นอยู่เสมอ “ถ้าคุณคิดว่าคุณฉลาด นั่นคือคุณเป็นคนโง่ที่สุด”
ในโลกธุรกิจ คุณไม่สามารถทำอะไรทุกอย่างได้ด้วยตัวคนเดียว โลกที่เปลี่ยนไปรวดเร็ว ข่าวสาร ความรู้เกิดขึ้นได้เร็วมาก “การตั้งคำถามทุกครั้งจะทำให้คุณได้คำตอบที่ดีกว่าเสมอ”
“คุณต้องไม่กลัวโง่ก่อน เมื่อคุณไม่กลัวโง่ คุณจะตั้งคำถาม เมื่อคุณถามและเปิดใจรับฟัง คุณจะได้คำตอบที่หลากหลายจากคนต่างประสบการณ์” และนั่นคือสาเหตุที่คนประสบความสำเร็จจึงมีเพื่อนและเครือข่ายมากมายในหลากหลายธุรกิจ มันจะช่วยให้คุณลดเวลาในการเรียนรู้ลง ทุกคนเรียนรู้ในธุรกิจหรืออุตสาหกรรมของตัวเอง คุณสามารถเรียนรู้จากความรู้และประสบการณ์นานนับสิบปีของเค้าด้วยการถามและเปิดใจรับฟัง สั้นๆ ง่ายๆ แต่การลดอีโก้ของตัวเอง ยากเหลือเกิน
- พร้อมที่จะจ่าย เพื่อเรียนรู้
ไม่มีใครที่ประสบความสำเร็จโดยไม่เคยเสียค่าโง่ “ทุกความล้มเหลวคือบทเรียน” อยู่ที่ว่าคุณจะจ่ายให้กับมันมากหรือน้อยแค่ไหน ไม่มีใครรู้ทุกอย่าง ไม่มีใครควบคุมอะไรได้ทุกอย่าง การลงทุนในการทำธุรกิจไม่สามารถที่จะต่อรองได้ คนที่ประสบความสำเร็จทุกคนก็โดนมาแล้ว คุณต้องจ่าย พร้อมหรือไม่พร้อมก็ต้องจ่าย
คุณต้องไปเรียน ไปอ่าน ไปหาที่ปรึกษา ไปขอความรู้จากที่ต่างๆ สุดท้ายคุณก็ต้องไปเรียนในธุรกิจจริง คนที่ประสบความสำเร็จจะไม่คิดเสียดายเงินค่าโง่หรือค่าความล้มเหลวที่เสียไป
ต่อให้ล้มซัก 100 ครั้ง ก็จะลุกขึ้นมาใหม่ ไม่เคยยอมแพ้ต่อความล้มเหลว เพราะนั่นคือนิสัยข้อแรกที่ Startup หรือคนที่ประสบความสำเร็จคือ คุณต้องรักในสิ่งที่ทำ และทำในสิ่งที่รัก แล้วความผิดพลาดจะถือเป็นการลงทุนที่ยิ่งใหญ่ของคุณ ยิ่งลงทุนมากก็ต้องยิ่งต้องไปต่อ ยิ่งไปต่อคุณจะมีทางสำเร็จและไม่สำเร็จ แต่ถ้าคุณหยุดลงทุน นั่นคือคุณขาดทุนไปตลอดกาล
- ไขว่คว้าทุกโอกาส แม้มีเพียงน้อยนิด
ริชาร์ด แบรนสัน เคยพูดข้อความเด็ดไว้ว่า
“หากมีใครเสนอโอกาสดีๆ ให้กับคุณ
และคุณไม่แน่ใจจะทำมันได้ไหม
ตอบตกลงไปเลย
แล้วค่อยเรียนรู้
ที่จะทำมันทีหลัง”
Startup หรือผู้ประกอบการที่ประสบความสำเร็จมีสิ่งหนึ่งที่เหมือนกัน เมื่อมีโอกาส จะไม่ลังเลที่จะคว้ามัน บางคนอาจกลัว บางคนอาจไม่แน่ใจ บางคนอาจไม่กล้า แต่ไม่ใช่สำหรับคนที่อยากประสบความสำเร็จ คนเหล่านั้นคิดเสมอว่า อย่างมากก็ล้ม แต่ก็คงลุกได้ อย่างมากก็เจ็บตัว แต่คงไม่ถึงตาย
- เปลี่ยนแปลง ไม่อยู่กับความเคยชิน
คนส่วนใหญ่ชอบอยู่ในที่ที่ตัวเองรู้สึกสบาย หรือที่เราเรียกกันว่า คอมฟอร์ต โซน (Comfort Zone) หรือความเคยชิน
พื้นที่นี้เป็นเหมือนดาบสองคม ความรู้สึกสบายเป็นความรู้สึกที่ดี ทำให้ผ่อนคลาย แต่ความรู้สึกนี้จะทำให้คนคนนั้น ไม่ต้องคิดอะไรใหม่ ทำอะไรซ้ำๆ ทำด้วยสัญชาตญาณ ทำด้วยความเคยชิน การทำเช่นนี้ไม่ทำให้เกิดอะไรใหม่ ไม่เกิดความคิดสร้างสรรค์ เมื่อต้อง “เปลี่ยน” (Change) จึงรู้สึกต่อต้าน สุดท้ายก็ต้องตาย
โนเกีย ครั้งหนึ่งเคยเป็นผู้ยิ่งใหญ่ในโลกมือถือ แต่เพราะความยิ่งใหญ่ ทำให้อยู่ในพื้นที่ที่ตัวเองรู้สึกสบาย และไม่อยากเปลี่ยน ทั้งๆ ที่โลกเปลี่ยนไปแล้ว จึงต้องสูญเสียยอดขายให้มือถือยี่ห้ออื่น และออกจากตลาดไป
Startup ที่ประสบความสำเร็จ ชีวิตมีแต่การเปลี่ยนแปลง ชีวิตมีแต่การมุ่งออกจากคอมฟอร์ต โซน ชีวิตมีแต่การออกจากพื้นที่ตัวเองรู้สึกสบาย คิดอะไรใหม่ๆ ที่แตกต่าง ที่ไม่เคยมี เพราะถ้าคุณไม่รู้สึกอย่างนั้น แสดงว่าคุณกำลังโดนคู่แข่ง ลูกค้า เข้ามาทำร้ายคุณอย่างช้าๆ สุดท้ายคุณจะตายไปพร้อมกับความสบาย ดังเช่นกบที่แช่อยู่ในน้ำ เมื่อความร้อนเพิ่มขึ้นๆๆ กบยังรู้สึกสบายที่อยู่ในน้ำนั้น สุดท้ายความร้อนนั้นจะทำให้กบตายในที่สุด
อย่ายึดติดกับความเคยชิน อย่ายึดติดกับความสบาย อย่ายึดติดกับการไม่เปลี่ยนแปลง คนที่ใช้ชีวิตคุ้มค่าคือคนที่ได้ทำสิ่งที่ “อยากทำ” ไม่ใช่เพราะ ได้ทำสิ่งที่ “คนอื่นอยากให้ทำ”
ทั้งหมดนี้คือนิสัยส่วนตัวของ Startup ที่ประสบความสำเร็จซึ่งไม่เคยบอกออกมา คนส่วนใหญ่จะพูดในสิ่งที่สวยงาม แต่กล่องดำที่เป็นตัวขับเคลื่อนสู่ความสำเร็จของเขาเหล่านั้นคือ ความยากลำบากก่อนที่จะประสบความสำเร็จ และนี่คือเหตุผลว่าทำไม Startup ที่ประสบความสำเร็จจริงๆ ถึงมีไม่มาก
“Startup สำเร็จยาก แต่สำเร็จได้” จุดเริ่มต้นของความสำเร็จทั้งหมดเกิดจากนิสัยและความคิดของคนที่จะลงมือทำ Startup เอง อย่าทำตามแฟชั่นครับ ย้ำครับ อย่าทำตามแฟชั่น จากประสบการณ์ที่ผมได้ทำและให้คำปรึกษาผู้ประกอบการในการทำธุรกิจจนประสบความสำเร็จ ผมอยากให้คำนิยาม Startup ว่า “Startup คือ ความอดทนต่อการล้มเหลวก่อนประสบความสำเร็จ” ถ้าคุณผ่านความล้มเหลวหลายๆ ครั้งได้ คุณจะเป็นเพชรในหมู่ถ่าน … สวัสดี
