ภาษีมูลค่าเพิ่ม (VAT) คืออะไร? ทำไมเราต้องจ่ายทุกครั้งเวลาที่ซื้อของ

เวลาเราไปทานอาหารในห้างสรรพสินค้า หรือซื้อของใช้ในร้านสะดวกซื้อ หากดูใบเสร็จจะมีรายการเขียนว่า “VAT 7%” หรือภาษีมูลค่าเพิ่ม ซึ่งผู้บริโภคอาจจะเกิดความสงสัยขึ้นมาว่า เพราะอะไรถึงต้องเก็บ เนื่องจากทำให้สินค้าที่ซื้อถูกคิดราคาเพิ่มขึ้นจากเดิม

อธิบายง่าย ๆ นี่เป็น “ภาษีทางอ้อม” ประเภทหนึ่งที่เรียกเก็บจาก “การบริโภค” ของเราครับ ไม่ว่าจะเป็นการซื้อสินค้าหรือใช้บริการต่างๆ โดยคำว่า “มูลค่าเพิ่ม” นั้นหมายถึงมูลค่าที่เพิ่มขึ้นในแต่ละขั้นตอนของการผลิต ตั้งแต่โรงงาน มาสู่ร้านค้า จนถึงมือเรา แต่คนที่ต้องรับภาระจ่ายภาษีตัวนี้จริงๆ ก็คือ “ผู้บริโภคคนสุดท้าย” หรือพวกเราทุกคนนั่นเอง

เหตุผลหลักของการเก็บภาษีมูลค่าเพิ่มมาจากรัฐบาลจำเป็นต้องมีรายได้มาบริหารประเทศ หรือพัฒนาด้านสาธารณูปโภค โครงสร้างต่าง ๆ ที่เป็นประโยชน์ต่อประชาชน

โดยผู้มีหน้าที่เสียภาษีมูลค่าเพิ่ม ได้แก่ ผู้ประกอบการที่เป็นผู้ผลิตหรือเป็นผู้ที่ขายสินค้า หรือให้บริการในทางธุรกิจหรือวิชาชีพเป็นปกติธุระ ไม่ว่าจะประกอบกิจการในรูปแบบของบุคคลธรรมดา คณะบุคคล หรือห้างหุ้นส่วนสามัญ ที่มิใช่นิติบุคคลหรือนิติบุคคลใดๆ

อย่างไรก็ตาม ไม่ใช่ทุกธุรกิจที่ถูกจัดเก็บภาษีมูลค่าเพิ่ม โดยมีบางธุรกิจที่ได้รับการยกเว้น เช่น กิจการที่ขายพืชผลทางการเกษตร สัตว์ทั้งที่มีชีวิตและไม่มีชีวิต ปุ๋ย และอาหารสัตว์, กิจการที่ขายหนังสือพิมพ์ นิตยสาร และตำราเรียน, กิจการที่ให้บริการขนส่งในไทย, กิจการที่ส่งออกในเขตอุตสาหกรรมส่งออก, กิจการให้บริการขนส่งน้ำมันเชื้อเพลิงทางท่อในไทย

สำหรับ “การเก็บภาษีมูลค่าเพิ่มในประเทศไทย” นั้น กฎหมายกำหนดให้ผู้ประกอบการที่มีรายได้เกินกว่า 1.8 ล้านบาทต่อปี ต้องจดทะเบียนภาษีมูลค่าเพิ่มและทำหน้าที่เป็นคนกลางในการเก็บภาษีนี้จากลูกค้าเพื่อนำส่งกรมสรรพากร แม้ว่าตามประมวลรัษฎากรจะกำหนดอัตราภาษีไว้ที่ 10% แต่เพื่อลดภาระค่าครองชีพของประชาชน แต่รัฐบาลไทยได้ออกพระราชกฤษฎีกา “ลดอัตราภาษี” คงเหลือเก็บจริงที่ 7% มาอย่างยาวนาน ซึ่งใน 7% นี้ แบ่งเป็นภาษีมูลค่าเพิ่มจริงๆ 6.3% และภาษีท้องถิ่นอีก 0.7% ดังนั้น ครั้งต่อไปที่เห็นยอด VAT 7% ในใบเสร็จ ให้เข้าใจว่านั่นคือส่วนหนึ่งที่เราได้ช่วยสมทบทุนในการพัฒนาประเทศครับ

ในช่วงเวลาที่ผ่านมา หลายรัฐบาลมีความพยายามที่จะปรับขึ้น VAT อย่างล่าสุด กระทรวงการคลังมีแนวทางแผนปรับขึ้นภาษีแบบขั้นบันได โดยในปี 2571 จะเพิ่มจาก 7% เป็น 8.5% และในปี 2573 จะขยับเพิ่มเป็น 10% แต่สุดท้าย นายกอนุทินได้ออกมาเบรกเรื่องนี้เป็นที่เรียบร้อย

ที่มา: กรมสรรพากร

เรื่องอื่นที่เกี่ยวข้อง

• คนไทย 63% ไฟแรงอยากทำธุรกิจส่วนตัว แม้เงินทุนยังเป็นอุปสรรคอันดับ 1