ทำไม? คนญี่ปุ่นถึงกินปลาน้อยลง ลดเกือบ 50% เมื่อเทียบกับสมัยก่อน

March 10, 2025

แม้ว่าญี่ปุ่นจะถูกขนานนามว่าเป็นดินแดนปลาดิบ แต่รู้หรือไม่ว่าประชากรการกินปลาน้อยลงเกือบ 50% ในช่วงเวลาเจนเนอเรชั่นเดียว

ญี่ปุ่นเป็นสวรรค์ของคนที่นิยมกินปลาที่หลากหลาย เนื่องจากเป็นประเทศเกาะขนาดเล็ก มีพื้นที่ติดกับทะเล จึงมีความสะดวกที่จะหาวัตถุดิบ อีกทั้งยังเป็นประเทศขึ้นชื่อเรื่องของ “ซูชิ” ที่มีร้านอาหารประเภทนี้เกิดขึ้นมากมายจนกลายเป็นวัฒนธรรมของผู้คนกับการกินปลาย่าง และต้ม เป็นจำนวนมาก

แต่ในปัจจุบันคนญี่ปุ่นกลับกินปลาลดลงกว่าเมื่อก่อนมาก โดยมีปัจจัยต่าง ๆ นานา ไม่ว่าจะเป็น จำนวนประชากรที่ลดลงจึงทำให้อัตราการบริโภคปลาลดน้อยลงตามไปด้วย สอดคล้องกับสถิติของกระทรวงเกษตร ป่าไม้ และการประมงของญี่ปุ่นที่ชี้ให้เห็นว่าการบริโภคปลาต่อคนของประเทศญี่ปุ่นมีอัตราสูงสุดในปี 2001 ที่จำนวน 40.2 กิโลกรัมต่อคน และล่าสุดในปี 2022 ได้มีการสำรวจ พบว่าการบริโภคปลาของคนลดลงเหลือ 22 กิโลกรัมต่อคน

เมนูอาหารญี่ปุ่น

อย่างไรก็ตาม ตัวเลขการบริโภคเนื้อสัตว์ของคนญี่ปุ่นต่อคนกลับเพิ่มขึ้น โดยในปี 2022 เพิ่มขึ้นเป็น 33.5 กิโลกรัมต่อคน สะท้อนให้เห็นว่าคนญี่ปุ่นรับประทานเนื้อสัตว์มากกว่าปลาประมาณครึ่งหนึ่ง ซึ่งการเปลี่ยนแปลงด้านโภชนาการนี้ได้รับความสนใจที่จะควานหาคำตอบว่าเพราะอะไรถึงเป็นแบบนี้ได้

คอลัมน์ของ JB Press นิตยสารข่าวออนไลน์ใช้สถิติมาอ้างอิงในเรื่องนี้ว่าอีกหนึ่งสาเหตุที่ทำให้คนญี่ปุ่นกินปลาลดลง เพราะว่าร้านขายปลาเฉพาะทางมีจำนวนลดลงกว่าเมื่อก่อน จากเดิมในปี 1980 ที่มีอยู่ราวประมาณ 50,000 แห่ง ปัจจุบันเหลือเพียง 10,000 แห่งเท่านั้น แต่เรื่องนี้ก็มีข้อถกเถียง โดยร้านขายปลาไม่ได้ปิดตัวลงเนื่องจากความต้องการกินปลาลดลง ซึ่งการบริโภคปลายังคงเพิ่มขึ้นต่อเนื่องไปจนถึงปี 2001 แต่เป็นเพราะลูกค้ามีตัวเลือกการรับประทานที่หลากหลายมากยิ่งขึ้น โดยเฉพาะซูเปอร์มาร์เก็ตที่มีสินค้าหลากหลาย มีโลเคชันใกล้กับที่พักอาศัยจึงทำให้สะดวกสบายในเรื่องของการเดินทาง

แม้ว่าคนญี่ปุ่นจะมองว่าปลาเป็นอาหารที่อร่อย และดีต่อสุขภาพ แต่ผู้บริโภคยุคใหม่มองว่าการเตรียมอาหารที่มีราคาแพงเป็นเรื่องที่ยาก รวมถึงไม่รู้วิธีว่าต้องทำอย่างไร โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ราคาปลาในญี่ปุ่นที่ไม่ได้ถูกกว่าประเทศอื่น ๆ ทำให้เนื้อสัตว์จึงเป็นทางเลือกที่ประหยัดกว่า หากเป้าหมายคือการอิ่มท้อง และควบคุมการใช้จ่าย การปรุงอาหารด้วยเนื้อสัตว์ เช่น หมู ไก่ จึงเป็นทางเลือกที่สมเหตุสมผล เช่นเดียวกับการออกไปกินอาหารนอกบ้านที่เมนูอาหารประเภทเนื้อสัตว์ เช่น ข้าวหน้าเนื้อ แฮมเบอร์เกอร์ ไก่ทอดคาราเกะ ก็มีราคาถูกกว่าเมื่อเทียบกับเมนูปลา

ไลฟ์สไตล์ที่เปลี่ยนไปของคนญี่ปุ่น ส่งผลต่อการกินปลาที่ลดน้อยลง

นอกจากนี้ การเปลี่ยนแปลงของขนาดครัวเรือน และรูปแบบการทำงานของชาวญี่ปุ่นก็ควรนำมาพิจารณาเช่นกัน โดยคนหนุ่มสาวมักจะย้ายออกจากบ้านพ่อแม่มาอยู่ตามลำพังตามอพาร์ทเมนต์ แต่พฤติกรรมการทำอาหารก็เปลี่ยนแปลงไป โดยพวกเขาไม่นิยมทำอาหารที่มาจากปลา เพราะไม่อยากให้กลิ่นคาวติดเสื้อ ผ้าปูที่นอน และสิ่งของอื่น ๆ ที่ไม่เกี่ยวข้องกับการทำอาหาร อีกทั้ง การทำอาหารปริมาณมาก ๆ เพื่อเก็บไว้ได้นานนั้น ดูเหมือนว่าเนื้อสัตว์จะตอบโจทย์มากกว่า รวมถึงคู่สามีภรรยาที่มักจะทำอาหารโดยเน้นความรวดเร็วเป็นหลัก